Pałac Wielopolskich w Krakowie

Rozległe zabudowania pomiędzy ul. Poselską, klasztorem oo. Franciszkanów oraz placem Wszystkich Świętych, nazywane pałacem Wielopolskich, są od półtora wieku siedzibą władz Miasta Krakowa.

PAŁAC WIELOPOLSKICH W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Pierwszy pałac w tym miejscu wzniósł hetman Jan Tarnowski w 1. poł. XVI w. Była to okazała, renesansowa siedziba miejska, której część murów zachowała się do dzisiaj we wschodnim skrzydle budynku. W 1561 r. pałac przeszedł w ręce Ostrogskich, a później Zamoyskich. Od poł. XVII do poł. XIX w. właścicielami budynku była rodzina Wielopolskich. Dokonali oni przebudowy, z której pozostała reprezentacyjna sień, tunelowa klatka schodowa oraz sklepienia i kamienne portale na parterze budynku.

Podczas wielkiego pożaru Krakowa w 1850 r. pałac spłonął i został przez Wielopolskich sprzedany. Kolejni właściciele przeprowadzili prace remontowe i budowlane, w trakcie których m.in. przekształcono dawną elewację tylną w fasadę, gdyż wytyczono przed nią nowy plac po zburzonym, średniowiecznym kościele pw. Wszystkich Świętych. W 1864 r. miasto zakupiło budynek i przeprowadziło jego gruntowny remont. Prace prowadzone były przez budowniczego Pawła Barańskiego, a wnętrza i ich wyposażenie zaprojektował Filip Pokutyński. Reprezentacyjne wejście umieszczono od strony pl. Wszystkich Świętych, na parterze zlokalizowano biura magistratu i gabinety prezydenckie, a salę balową na drugim piętrze przekształcono w salę posiedzeń Rady Miasta.

Już pod koniec XIX w. zabudowania magistratu stały się zbyt ciasne i podjęto decyzję o jego rozbudowie. Zakupiono sąsiadujący z pałacem teren i wyburzono część zabudowań przy ul. Poselskiej. Na tym miejscu w latach 1906-1913 architekt Jan Rzymkowski zaprojektował i wzniósł najpierw skrzydło zachodnie, a później południowe i wschodnie magistratu. Eklektyczne i malownicze budynki wzbogacił architekt „cytatami” z historycznej zabudowy Krakowa. Wewnątrz zaprojektował reprezentacyjny, dwukondygnacyjny hall nakryty pseudokopułą z ażurowych, złoconych liści lauru.
Po pożarze w 1926 r. sala posiedzeń otrzymała nowy wystrój w stylu zmodernizowanego klasycyzmu. Jego głównym elementem jest fryz podstropowy autorstwa Jana Bukowskiego z portretami prezydentów Krakowa oraz łacińskimi nazwami cnót obywatelskich.

Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008

Licencja CC-BY-SA 3.0

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności