Cerkiew pw. św. Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu

We wschodniej części Sądeckiego Parku Etnograficznego, w części poświęconej budownictwu Łemków, znajduje się XVIII-wieczna cerkiew pod wezwaniem św. Dymitra Męczennika. Przeniesiona ze wsi Czarne, stanęła w pobliżu greckokatolickiej plebanii ze Szlachtowej. W lipcu 2004 r. cerkiew zaczęła ponownie funkcjonować jako miejsce kultu.

CERKIEW PW. ŚW. DYMITRA W SĄDECKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W NOWYM SĄCZU, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Cerkiew greckokatolicka w Czarnem została zbudowana w latach 80. XVIII w., a pod koniec XIX w. przeprowadzono jej remont (1893-1895). Drewniana, o konstrukcji zrębowej, z wieżą wzniesioną ponad babińcem i kruchtą, posiada wyraźnie zaznaczoną w planie i bryle trójdzielność: najniższe prezbiterium, większa i wyższa nawa oraz przysadzista, wysoka wieża. Po bokach wieży znajdują się oszalowane, niewielkie soboty. Każda z części nakryta jest osobnym, gontowym dachem. Nad prezbiterium i nawą są to kopuły namiotowe, łamane uskokowo, z pozornymi latarniami i zwieńczeniami baniastymi. Takież zwieńczenie ma wieża, częściowo szalowana, częściowo obita gontem i zakończona izbicą.

Polichromię wnętrza, przedstawiającą sceny figuralne i motywy roślinne oraz imitującą marmurową okładzinę, namalował Jan Bogdański (1893-1895). W najniższej części kopuły nad prezbiterium przedstawione zostały cztery ofiary starotestamentowe, powyżej aniołowie, a w podniebiu – Bóg Ojciec. Kopułę nad nawą ozdobiono trzema scenami z Nowego Testamentu, a czwarty bok z widokiem Jerozolimy i adorującymi aniołami stanowi tło dla krzyża wieńczącego ikonostas. W podniebiu kopuły mieści się scena Wniebowstąpienia. Na ścianie południowej widoczny jest malowany, iluzjonistyczny ołtarz boczny, a okna zdobi dekoracja kwiatowa i drapowane tkaniny.

Wspaniały, barokowo-rokokowy ikonostas został wykonany dla cerkwi w 1801 r. przez Jakuba Szajcera. Polichromowany, złocony i srebrzony, był odnawiany i przemalowany przez Bogdańskiego w latach 90. XIX w. Po wysiedleniu Łemków większość ikon została rozkradziona. Wiernie odtworzone brakujące elementy zachowują tradycyjny układ ikonostasu – z ikonami namiestnymi w najniższej części, dwunastoma prazdnikami i sceną Ostatniej Wieczerzy powyżej oraz rzędem apostolskim z ikoną Chrystusa Kapłana zamykającymi całość. Ikonostas wieńczy wspomniany krzyż oraz medaliony z przedstawieniami proroków.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0

Cerkiew pw. św. Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu

Informacje praktyczne

Dostępność:

dostępny

Dane teleadresowe:

adres: ul. B. Wieniawy-Długoszowskiego 83b, Nowy Sącz

gmina: Nowy Sącz

powiat: Nowy Sącz

GPS: N: 49° 36' 55", E: 20° 44' 1"

gospodarz: Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu

www: http://www.muzeum.sacz.pl/47,14,Skansen_regionalny__Sadecki_Park_Etnograficzny.htm

e-mail: [email protected]

telefon: 18 444 35 70

Obiekty w pobliżu:

Eksponaty z obiektu w serwisie Wirtualne Muzea Małopolski

zobacz
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności