Cerkiew pw. św. Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
We wschodniej części Sądeckiego Parku Etnograficznego, w części poświęconej budownictwu Łemków, znajduje się XVIII-wieczna cerkiew pod wezwaniem św. Dymitra Męczennika. Przeniesiona ze wsi Czarne, stanęła w pobliżu greckokatolickiej plebanii ze Szlachtowej. W lipcu 2004 r. cerkiew zaczęła ponownie funkcjonować jako miejsce kultu.

CERKIEW PW. ŚW. DYMITRA W SĄDECKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W NOWYM SĄCZU, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0
Cerkiew greckokatolicka w Czarnem została zbudowana w latach 80. XVIII w., a pod koniec XIX w. przeprowadzono jej remont (1893-1895). Drewniana, o konstrukcji zrębowej, z wieżą wzniesioną ponad babińcem i kruchtą, posiada wyraźnie zaznaczoną w planie i bryle trójdzielność: najniższe prezbiterium, większa i wyższa nawa oraz przysadzista, wysoka wieża. Po bokach wieży znajdują się oszalowane, niewielkie soboty. Każda z części nakryta jest osobnym, gontowym dachem. Nad prezbiterium i nawą są to kopuły namiotowe, łamane uskokowo, z pozornymi latarniami i zwieńczeniami baniastymi. Takież zwieńczenie ma wieża, częściowo szalowana, częściowo obita gontem i zakończona izbicą.
Polichromię wnętrza, przedstawiającą sceny figuralne i motywy roślinne oraz imitującą marmurową okładzinę, namalował Jan Bogdański (1893-1895). W najniższej części kopuły nad prezbiterium przedstawione zostały cztery ofiary starotestamentowe, powyżej aniołowie, a w podniebiu – Bóg Ojciec. Kopułę nad nawą ozdobiono trzema scenami z Nowego Testamentu, a czwarty bok z widokiem Jerozolimy i adorującymi aniołami stanowi tło dla krzyża wieńczącego ikonostas. W podniebiu kopuły mieści się scena Wniebowstąpienia. Na ścianie południowej widoczny jest malowany, iluzjonistyczny ołtarz boczny, a okna zdobi dekoracja kwiatowa i drapowane tkaniny.
Wspaniały, barokowo-rokokowy ikonostas został wykonany dla cerkwi w 1801 r. przez Jakuba Szajcera. Polichromowany, złocony i srebrzony, był odnawiany i przemalowany przez Bogdańskiego w latach 90. XIX w. Po wysiedleniu Łemków większość ikon została rozkradziona. Wiernie odtworzone brakujące elementy zachowują tradycyjny układ ikonostasu – z ikonami namiestnymi w najniższej części, dwunastoma prazdnikami i sceną Ostatniej Wieczerzy powyżej oraz rzędem apostolskim z ikoną Chrystusa Kapłana zamykającymi całość. Ikonostas wieńczy wspomniany krzyż oraz medaliony z przedstawieniami proroków.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Cerkiew pw. św. Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: ul. B. Wieniawy-Długoszowskiego 83b, Nowy Sącz
gmina: Nowy Sącz
powiat: Nowy Sącz
GPS: N: 49° 36' 55", E: 20° 44' 1"
gospodarz: Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu
www: http://www.muzeum.sacz.pl/47,14,Skansen_regionalny__Sadecki_Park_Etnograficzny.htm
e-mail: [email protected]
telefon: 18 444 35 70
Obiekty w pobliżu:
- Zabudowa miasta Stary Sącz
- Cerkiew pw. św. Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
- Zabudowa wsi Gołkowice
- Pałac w Nawojowej
- Kolonia Kolejowa w Nowym Sączu
- Kościół pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej
- Kościół i klasztor Klarysek w Starym Sączu
- Kościół rzymskokatolicki z Łososiny Dolnej w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
- Zbór ewangelicki ze Stadeł w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
- Tradycja św. Kingi w Starym Sączu