Stryszów jest położony w pobliżu Wadowic i Kalwarii Zebrzydowskiej. W środkowej części wsi, na stoku opadającym ku rzece Stryszówce znajduje się dwór wzniesiony przypuszczalnie pod koniec XVI stulecia przez ówczesnego właściciela Stryszowa – Adama Suskiego. W 1739 r. nastąpiła znaczna rozbudowa istniejącego tu dworu obronnego, dokonana przez Kazimierza Odrowąż Wilkońskiego. O tym fakcie informuje napis na belce stropowej izby na parterze: „Renovatum Anno Domini 1741 Die I Martii”.

DWÓR W STRYSZOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Kolejnymi właścicielami stryszowskich dóbr byli Czaykowscy, a w 1807 r. kupił je Józef Gorczyński. Syn Józefa, Julian, w połowie XIX w. zmienił nie tylko wnętrze dworu, lecz i jego otoczenie: od wschodu dobudowano oficynę, a po stronie północnej założono park w typie angielskim. Ostatnimi przed II wojną światową dziedzicami Stryszowa była rodzina Łubieńskich, a później Bieniewskich. Po 1945 r. dwór był użytkowany przez PGR. Zdewastowany budynek przekazano w 1958 r. Zamkowi Królewskiemu na Wawelu, którego oddziałem jest stryszowski dwór od 1969 r.

Dwór ma obecnie XVIII-wieczną formę, nadaną mu w czasie odbudowy w 1741 r. Piętrowy, częściowo podpiwniczony, wzniesiony z kamienia, cegły i drewna budynek złożony jest z dwóch części: północnej, zbliżonej do kwadratu, oraz południowej, węższej i prostokątnej. Piwnice, parter i część piętra są murowane, a pozostałe partie piętra – drewniane. Ściany i naroża budynku zostały wzmocnione kamiennymi, masywnymi szkarpami.

Dwór nakrywa czterospadowy dach kryty gontem, z nadwieszonymi, obiegającymi budynek okapami, podbitymi od spodu deskami. Od zachodu, wschodu i południa okapy wsparte są na drewnianych, kandelabrowych słupach balkonu. W elewacji zachodniej, na osi budynku, znajduje się prostokątny, drewniany portal, a po jego obu stronach dwa owalne okienka o profilowanych obramieniach. Na ścianie zachodniej i południowej widoczna jest dekoracja sgraffitowa imitująca okna.

Na parterze i piętrze północnej części mieści się po pięć różnej wielkości pomieszczeń i schody. W części południowej, na parterze, znajdują się dwa pokoje; w jednym z nich, na belce, widnieje wspomniany napis.

We wnętrzach stryszowskiego dworu prezentowana jest stała wystawa ukazująca wygląd średnio zamożnej siedziby wiejskiej z XIX w. Pokazano tutaj wyposażenie i wystrój salonu, jadalni, gabinetu i sypialni, urządzonych eksponatami pochodzącymi ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0