Kościół i klasztor Bożogrobców w Miechowie
Miechów zawdzięcza swe powstanie zakonowi bożogrobców, założonemu w czasie wypraw krzyżowych. Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego, jak brzmi jego pełna nazwa, miał za zadanie strzec Grobu Pańskiego w Jerozolimie i przybywających do niego pielgrzymów.
Do Polski bożogrobcy zostali sprowadzeni w 1163 r. przez Jaksę z Gryfitów. Osadził on zakonników w Miechowie, stąd często nazywani są miechowitami. W XVII i XVIII w. zakon był posiadaczem znacznych włości; w 1819 r. nastąpiła jego kasata.
Kościół pw. Grobu Chrystusa i św. Jakuba Młodszego oraz zabudowania klasztorne zostały wzniesione na przełomie XIV i XV w. Z tego okresu pozostały gotyckie krużganki klasztoru nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ze zwornikami zdobionymi herbami. W murach kościoła znajdują się jeszcze starsze, pochodzące z 1. poł. XIII w. romańskie fragmenty. Przebudowa zespołu w duchu renesansowym, rozpoczęta staraniem prepozyta Tomasza z Olkusza po pożarze w 1506 r., trwała do 1534 r. W 2. poł. XVIII w. dokonano przebudowy świątyni w stylu późnego baroku.
Kościół i klasztor zostały wzniesione z cegły i kamienia. Świątynia jest trójnawową bazyliką z wydłużonym prezbiterium oraz kaplicami zamykającymi nawy boczne. Do kościoła przylega od północy zakrystia ze skarbcem na piętrze, a od południa kruchta z biblioteką. Do południowo-zachodniego narożnika kościoła przybudowana jest wieża z kryptą i kaplicą w części dolnej.
We wnętrzu świątyni, ozdobionej przez Wojciecha Rojowskiego wspaniałą, rokokową dekoracją sztukatorską (ornamentalną i figuralną), znajduje się wiele cennych elementów wyposażenia. Niezwykle bogaty jest zwłaszcza ołtarz główny, rokokowo-klasycystyczny, wykonany w latach 70. XVIII w., z płaskorzeźbą Chrystusa Zmartwychwstałego oraz posągami świętych i aniołów. Na uwagę zasługują także dwa portale: późnogotycki i późnorenesansowy, oraz mieszczące się w nawie głównej na murze zachodnim malowidło przedstawiające Ukrzyżowanie (ok. 1380 r.).
Kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej przez Jana Pawła II w 1996 r.
Po zachodniej stronie kościoła znajdują się zabudowania dawnego klasztoru, a przy północno-wschodnim narożu świątyni – zamek generała zakonu. Dzisiaj w poklasztornych pomieszczeniach znajdują się urzędy sądu i prokuratury oraz galeria sztuki Małopolskiego Biura Wystaw Artystycznych.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Kościół i klasztor Bożogrobców w Miechowie
Informacje praktyczne
Dostępność:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: ul. Warszawska 1, 32-200 Miechów
gmina: Miechów
powiat: miechowski
GPS: N: 50° 21' 28", E: 20° 1' 37"
gospodarz: Parafia Grobu Bożego
www: http://www.sanktmiechow.kielce.opoka.org.pl/
e-mail: [email protected]
telefon: 41 383 13 78