Górna Orawa była zasiedlana w 2. poł. XVI i na początku XVII w., kiedy znajdowała się w granicach państwa węgierskiego. W 1585 r. nastąpiła lokacja wsi Orawka na prawie wołoskim. Początki tutejszej parafii wiążą się z osobą ks. Jana Szczechowicza, który działał na rzecz rekatolizacji miejscowej ludności, wywodzącej się głównie ze zbiegłych z polskich majątków chłopów. Protestanccy, orawscy panowie wbrew woli poddanych usiłowali przekonać ich do swego wyznania. Rekatolizacji Orawy sprzyjał cesarz Ferdynand III; zbrojnie bronił jej Mateusz Moniak. W 1920 r. Orawka została przyznana Polsce, w 1939 r. włączono ją w granice państwa słowackiego, sprzyjającego Rzeszy, a w 1945 r. powróciła do Polski.

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. JANA CHRZCICIELA W ORAWCE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Pierwszy kościół parafialny w Orawce, wzniesiony w 1614 r., był świątynią protestancką. Budowę obecnej świątyni rozpoczęto w 1651 r., lecz konsekrowano ją dopiero w 1715. W 1656 r. została zbudowana wolnostojąca dzwonnica. Kościół wielokrotnie przebudowywano: w 1901 r. oraz w latach 1926-1927 i 1934-1935.

Kościół w Orawce jest najstarszą drewnianą świątynią Górnej Orawy. Jest położony pośród drzew i otoczony murem, w obrębie którego mieści się cmentarz. Drewniany, jednonawowy kościół z wieżą wzniesiono w konstrukcji zrębowej; dach i ściany obito gontem. Wydłużone prezbiterium, wielobocznie zamknięte, jest węższe od nawy. Od północy przylega do niego zakrystia, a od wschodu murowana kaplica Matki Bożej Bolesnej, wzniesiona w 1728 r. Po południowej stronie nawy mieści się drewniana kruchta. Kościelna wieża o pochyłych ścianach jest zwieńczona izbicą i ostrosłupowym hełmem z czterema narożnymi wieżyczkami.

Wnętrze kościoła i część wyposażenia pokryto figuralno-ornamentalną polichromią w 2. poł. XVII w. i w 1711 r. Autorem koncepcji wystroju był proboszcz Orawki, ks. Jan Szczechowicz. Polichromia przedstawia sceny z życia św. Jana Chrzciciela, medaliony z Chrystusem i apostołami, wizerunki świętych czczonych na Węgrzech oraz herby osób związanych z historią Orawy: cesarza Fryderyka III, arcybiskupa Jerzego Lippaya de Zongor oraz Moniaków. Na parapecie chóru namalowano sceny ilustrujące dziesięć przykazań. Na belce tęczowej znajduje się barokowa grupa Ukrzyżowania oraz inskrypcje (jedna z nich to polski tekst pieśni pasyjnej). Późnobarokowy ołtarz główny i dwa boczne oraz stalle wykonano w 1. poł. XVIII w.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0