Kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej
W Beskidzie Niskim, u podnóża Góry Maślanej położona jest niewielka wieś Szalowa. Lokowano ją prawdopodobnie w XIII w. na prawie niemieckim. W XV i XVI w. należała do rodziny Szalowskich herbu Strzemię, którzy byli arianami i przy swym dworze w Szalowej przypuszczalnie wznieśli zbór. Jako innowiercy musieli w XVII w. opuścić swój majątek. Szalowa stała się wówczas własnością rodziny Jordanów, później Gładyszów, a pod koniec XIX w. należała do Salomei Nowakowej.

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA W SZALOWEJ, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0
Parafia w Szalowej powstała przed 1375 r. Budowę obecnego kościoła pw. Michała Archanioła rozpoczęto w 1736 lub 1739 r., a ukończono w 1756 r. Powstanie tejże świątyni poprzedziło wykonanie jej modelu, który obecnie jest przechowywany w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Kościół wzniesiono dzięki ówczesnemu właścicielowi wsi, Krzysztofowi Jordanowi, oraz miejscowemu proboszczowi, ks. Wojciechowi Stefanowskiemu, który ufundował część wyposażenia.
Drewniany kościół, zbudowany w konstrukcji zrębowej, jest trójnawową bazyliką o fasadzie flankowanej dwiema niskimi wieżami i zamkniętej trójkątnym szczytem z rzeźbą Michała Archanioła walczącego z szatanem. Takie rozwiązanie architektoniczne było charakterystyczne dla barokowych kościołów murowanych, których naśladownictwem jest szalowska świątynia.
Niezwykle bogate i interesujące jest wyposażenie wnętrza kościoła, pochodzące w większości z XVIII w. Barokowy i rokokowy wystrój utrzymany jest konsekwentnie w biało-błękitno-złotej tonacji. Pokrywająca ściany, sklepienie prezbiterium i strop nawy rokokowa polichromia została wykonana ok. poł. XVIII w. i uzupełniona w 1808 r. Głównym jej motywem są kwiaty pokrywające ściany i strop; na sklepieniu prezbiterium widnieje malowana dekoracja architektoniczna. Kulminacją iluzjonistycznego malarstwa jest ściana tęczowa z rzeźbioną Grupą Ukrzyżowania, której malowane tło stanowi widok Jerozolimy. Malowana postać żołnierza na koniu, przebijającego włócznią bok Ukrzyżowanego, wyposażona została w rzeźbioną rękę z włócznią.
Drewniane, bogato rzeźbione, późnobarokowe ołtarze mają dekorację rokokową z poł. XVIII w. W ołtarzu głównym, ozdobionym lustrami, mieszczą się XVIII-wieczne obrazy Trójcy Świętej i św. Michała Archanioła. Równie bogato są dekorowane rokokowe konfesjonały, stalle oraz ławki z 2. poł. XVIII w.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej
Informacje praktyczne
Dostępność:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: 38-331 Szalowa 14
gmina: Łużna
powiat: gorlicki
GPS: N: 49° 40' 55", E: 21° 1' 26"
gospodarz: Parafia św. Michała Archanioła w Szalowej
Obiekty w pobliżu:
- Zabudowa miasteczka Ciężkowice
- Dwór obronny w Szymbarku
- Muzeum Pszczelarstwa „Sądecki Bartnik” w Stróżach
- Cmentarz na Wzgórzu Pustki w Łużnej
- Kościół pw. Narodzenia NMP w Krużlowej Wyżnej
- Synagoga w Bobowej