Ciężkowice to niewielkie miasto położone w dolinie rzeki Białej. Najstarsze wzmianki o nim pochodzą z końca XI w., kiedy to Judyta, żona Władysława Hermana, nadała osadę benedyktynom z Tyńca. Jednak Kazimierz Wielki odebrał zakonnikom te ziemie i w 1348 r. wystawił przywilej lokacyjny dla miasta. Ciężkowice leżały na zbiegu dwóch szlaków handlowych z Węgier, organizowano więc tutaj cotygodniowe targi i jarmark.

ZABUDOWA MIASTECZKA CIĘŻKOWICE, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Mieszczanie utrzymywali się z rzemiosła, głównie tkactwa i sukiennictwa. W XVI w. istniały już w mieście kanały i wodociągi. Po okresie upadku w XVII stuleciu miasto na powrót zaczęło rozkwitać. Pod koniec XVIII w. rozwijało się już prężnie, a w XIX w. wzniesiono nowy, murowany budynek ratusza (1836) i wybudowano drewniany most drogowy na rzece Białej. Uruchomienie linii kolejowej Tarnów – Nowy Sącz (1876) dodatkowo wzmocniło pozycję miasta. W 1934 r. Ciężkowice straciły prawa miejskie, jednak w 1998 r., w 650. rocznicę ich otrzymania, znów stały się miastem.

Najważniejszym punktem miasteczka jest czworoboczny rynek, położony na grzbiecie wzgórza opadającego w trzech kierunkach. Pośrodku placu stoi murowany, piętrowy ratusz z niewielkim dziedzińcem wewnętrznym, zwieńczony wieżyczką z zegarem. Pochodzący z początku XIX w. budynek mieści w piwnicach kolebkowo sklepione sale, zapewne pozostałości po wcześniejszej siedzibie władz.

Rynek otaczają podcieniowe domy wzniesione pod koniec XVIII i na początku XIX w. Mimo że niektóre zostały częściowo przebudowane po pożarze miasta w 1830 r. oraz w latach 50. XX w., w większości zachowały swój tradycyjny, małomiasteczkowy charakter. Są one drewniane lub częściowo murowane, parterowe, zwrócone szczytem do rynku, z głębokimi podcieniami wspartymi na ozdobnych, drewnianych słupach. Pod niektórymi domami znajdują się piwnice o kamiennych, kolebkowych sklepieniach. Podobne domy, ale o płytszych podcieniach, można zobaczyć również przy ul. Grunwaldzkiej.

W pobliżu rynku znajduje się neogotycki, ceglany kościół z wieżą, noszący wezwanie św. Andrzeja. Zbudowany w 1902 r. według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego z zewnątrz został ozdobiony pięknie wykutą kamieniarką. We wnętrzu świątyni warto obejrzeć neogotycki ołtarz główny (1904) z wczesnobarokowym, namalowanym na drewnie wizerunkiem Chrystusa Miłosiernego – Ecce Homo.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0