Sucha Beskidzka jest położona w dolinie Skawy, pomiędzy grzbietami Beskidu Makowskiego, Małego i Żywieckiego. Lokowana na prawie niemieckim w 1405 r., otrzymała prawa miejskie w 1896 r.

ZAMEK W SUCHEJ BESKIDZKIEJ, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Początkowo Suchą władał ród Strzałów, natomiast na przełomie XV i XVI w. – Słupskich. W połowie XVI w., poprzez mariaż z córką Stanisława Słupskiego, dziedzicem wsi został złotnik krakowski Gaspar Castiglione vel Kasper Suski. W 1554 r. wzniósł on kamienno-drewniany dwór obronny. Jego potomkowie, zadłużeni u Komorowskich, sprzedali majątek w 1608 r. Nowy właściciel Suchej, Piotr Komorowski, rozbudował dwór, nadając mu charakter okazałej rezydencji w stylu renesansowym. W połowie XVII w. majątek na dwa stulecia stał się własnością Wielopolskich. Dzięki Annie z Lubomirskich Wielopolskiej ok. 1708 r. zamek został powiększony i zmodernizowany. W 2. poł. XIX w. należał do Branickich, a w latach 20. i 30. XX w. do Tarnowskich. W czasie wojny wyposażenie zamku oraz biblioteka uległy rozproszeniu.

Po wojnie zamek w Suchej był m.in. siedzibą szkoły i nadleśnictwa. W 1996 r. kompleks zamkowy przejął samorząd lokalny. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Miejskie, Miejski Ośrodek Kultury – Zamek i Galeria Sztuki, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii oraz restauracja i hotel „Kasper Suski”.

Zbudowane z kamienia i cegły założenie zamkowe składa się z trzech skrzydeł, tworzących otwarty na wschód dziedziniec. Otaczają go dwukondygnacyjne, arkadowe krużganki piętrowego skrzydła południowego i zachodniego z narożnymi loggiami oraz parterowe skrzydło północne. Bryła zamku jest urozmaicona czterema wieżami, w tym jedną zegarową. Obramienia okien, drzwi oraz cokoły i łuki arkad zostały wykonane z piaskowca; na niektórych detalach zachowały się herby właścicieli zamku.

W zamkowych wnętrzach warto obejrzeć okazałą Salę Rycerską i kaplicę w wieży zegarowej, a także zbiory Muzeum Miejskiego, mieszczącego się na piętrze skrzydła południowego. Salę Rycerską nakrywa strop belkowy, a zdobi okazały, kamienny, późnorenesansowy kominek z herbami Piotra Komorowskiego (Korczak) i jego żony Katarzyny Przerębskiej (Nowina). Kaplicę znajdującą się na piętrze wieży zegarowej nakrywa sklepienie w formie kapy, a na ścianach widoczne są fragmenty polichromii.

Od strony południowej zamek otacza ogród w stylu angielskiego parku krajobrazowego. Na terenie parku w Domu Ogrodnika mieści się Izba Regionalna Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej oraz neogotycka oranżeria.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0