Miasteczko Grybów jest położne w połowie drogi między Nowym Sączem a Bieczem, nad rzeką Białą. Lokował je w 1340 r. Kazimierz Wielki na terenie istniejących już tutaj wsi. Około połowy XIV w. powstała parafia grybowska wraz z kościołem pw. św. Katarzyny, ufundowanym przez Kazimierza Wielkiego. Zniszczony w 2. poł. XVII w. przez pożary i złupiony przez Szwedów, został odbudowany. Jednak ze względu na zły stan rozebrano go w 1908 r., a na jego miejscu wzniesiono nową, neogotycką świątynię projektu Józefa Dziekońskiego, dokończoną przez Zdzisława Mączyńskiego.

MUZEUM PARAFIALNE W GRYBOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

Oprócz parafialnej świątyni na obrzeżach miasta istniały kościoły św. Bernardyna, św. Anny i św. Krzyża. Po kolejnym z pożarów, który zniszczył plebanię grybowską pod koniec XVII w., ówczesny proboszcz postanowił zbudować nową z dala od miasta, przy kościele św. Bernardyna.

Wzniesiono ją, jak wskazuje data na belce stropowej, w 1699 r. Plebania jest parterowa, zbudowana z drewna, w konstrukcji zrębowej. Założona jest na planie prostokąta, o dwutraktowym układzie pomieszczeń. Wejście do środka prowadzi przez ganek z murowanymi kolumnami (XIX w.). Plebanię rozbudowano o skrzydło wschodnie w 1926 r.

W zachodniej części plebanii, w dużej sali mieszczą się zbiory grybowskiego Muzeum Parafialnego. Pochodzą one głównie ze wspomnianych kościołów św. Katarzyny i św. Bernardyna. Prezentowane są tutaj także obiekty z okolicznych cerkwi i kapliczek oraz z grybowskiej synagogi. Muzeum swe istnienie zawdzięcza tutejszemu proboszczowi (1921-1961) Janowi Solakowi, który założył je w 1946 r.

Do najcenniejszych obiektów należy z pewnością gotyckie (ok. 1450 r.), malowane na desce przedstawienie św. Zofii z trzema córkami, wykonane przez warsztat z Małopolski. Także w połowie XV w. powstały dwa trójkątne zwieńczenia ołtarza z wizerunkami proroków Daniela i Zachariasza. W izbie muzealnej obejrzeć można jeszcze wiele ciekawych eksponatów, m.in. późnogotycki obraz Świętej Rodziny i XVIII-wieczną rzeźbę św. Jana Nepomucena, malowane przedstawienia Apostołów i Chrystusa Pantokratora z cerkiewnego ikonostasu czy też świeczniki i zwoje Starego Testamentu pozostałe po żydowskich mieszkańcach Grybowa. Interesujące są także dwa kafle z pieców, które niegdyś stały na plebanii. Wmurowane w ścianę sieni, zdobione są inicjałami i herbem fundatora plebanii ks. Andrzeja Ziebrowskiego.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0