Kamienica przy ulicy Basztowej 6-8, mieszcząca szkoły muzyczne, nazywana jest popularnie Florianką. Jest to zespół budynków zajmujących prostokątną działkę pomiędzy ulicami Basztową, Krowoderską i Sereno Fenna. Najstarsze części tego zespołu powstały w połowie XIX w., a ostatnie wzniesiono w latach 60. XX w. Obecnie ma tu swoją siedzibę podstawowa szkoła muzyczna oraz liceum muzyczne, a piętrowy budynek z reprezentacyjną salą koncertową należy do krakowskiej Akademii Muzycznej.

DAWNY GMACH TOWARZYSTWA WZAJEMNYCH UBEZPIECZEŃ „FLORIANKA” W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Okazały i rozległy zespół budynków był do czasów II wojny światowej siedzibą Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń. Instytucję tę założył ziemianin z Galicji Franciszek Trzecieski w 1860 r. Gmach dawnego Towarzystwa utrzymany jest w stylu neorenesansowym. Fasada od ulicy Basztowej, trójdzielna, z wyższą częścią środkową, zwieńczona jest ażurową attyką oraz stojącym na osi budynku posągiem przedstawiającym św. Floriana, patrona Towarzystwa. Na krańcach środkowej części attyki znajdują się również dwa bawiące się putta. Ściany fasady zdobią skromne detale architektoniczne i motywy roślinne.
W głębi działki, po jej wschodniej stronie, przylegającej do ulicy Sereno Fenna usytuowany jest piętrowy budynek z dziedzińcem. Zbudowany na planie prostokąta, połączony został dwoma skrzydłami z budynkiem głównym. Wejście do tego budynku, mieszczącego reprezentacyjne sale na piętrze prowadzi szerokimi schodami na krużganek arkadowy, otaczający dziedziniec od strony północnej i wschodniej. Z krużganka można wejść do podłużnego westybulu nakrytego sklepieniem kolebkowym z kasetonami. Przy krótszej ścianie stoi okrągły piec, wykonany z białych kafli, z barwną postacią św. Floriana. Westybul nakrywa sklepienie kolebkowe z kasetonami. Dwuskrzydłowe, drewniane, bogato zdobione drzwi prowadzą z westybulu do dawnej dużej sali obrad, obecnie nazywanej salą koncertową i noszącej imię Bolesława Rutkowskiego. Sąsiaduje z nią mniejsza sala posiedzeń, zwana senacką, do której można wejść z sali koncertowej, jak również z westybulu. Większą salę nakrywa strop kasetonowy z rozetami. Ściany podzielono na dwie strefy. W dolnej, artykułowanej pilastrami znajdują się drzwi, okna oraz wysokie lustra na ścianie północnej, a zdobi szereg stiukowych, plastycznych masek kobiecych i męskich. Górna strefa mieści lustra oraz arkadowe loggie wzdłuż dłuższych boków sali. Na ścianie południowej widoczne są wmurowane trzy tablice pamiątkowe wymieniające osobistości zasłużone dla powstania i działalności Towarzystwa.

Sala nazywana senacką nakryta jest stropem ozdobionym rozetami oraz ornamentem roślinnym. Tuż pod nim znajduje się fryz z herbami różnych miast.

Budynek „Florianki” powstał na terenach należących niegdyś do biskupów krakowskich. Znajdowały się tutaj ogrody, które sprzedano w 1728 r. pijarom. Od nich część, na której dzisiaj stoi „Florianka”, zakupił w 1845 r. Antoni Wysocki i wzniósł tutaj niewielki pałac. Budynek ten wraz z ziemią odkupił Franciszek Trzecieski i w 1864 r. przebudował na siedzibę Towarzystwa. Prace prowadził budowniczy Aleksander Gebauer. W latach 70. XIX w. w związku z rozwojem urbanistycznym Krakowa wytyczono tutaj nową ulicę – Basztową. W tych latach Towarzystwo dokupiło działkę narożną przy ulicy Krowoderskiej i powiększyło swoją siedzibę. Nad rozbudową gmachu pracowali wówczas Maksymilian Nitsch i Filip Pokutyński. Ten ostatni wykonał projekt fasady porządkujący poprzednie przebudowy, jednak zmarł przed wykonaniem prac. W 1879 r. architekt Tomasz Pryliński wykonał, w oparciu o plany Pokutyńskiego, projekt fasady budynku. Jest ona delikatniejsza niż u Pokutyńskiego, wzbogacona detalami oraz wspomnianymi już rzeźbami św. Floriana i bawiących się puttów na attyce.

W latach 1883-1884 Pryliński opracował projekt budowy nowego skrzydła „Florianki”, gdzie mieścić się miały reprezentacyjne sale obrad. Ukończono je w 1886 r., w 25. rocznicę powstania Towarzystwa. Zarówno w architekturze tego budynku, jak i w jego wystroju, będącym również dziełem Prylińskiego, widoczne są inspiracje sztuką włoskiego renesansu. Kilka lat później, w 1891 r. zrealizowano kolejny projekt Prylińskiego, budując po przeciwnej stronie dziedzińca wieżyczkę. Od 1947 r. budynek Towarzystwa pełni rolę siedziby szkół muzycznych.

Tekst: B. Sanocka (2009)

Licencja CC-BY-SA 3.0