Muzeum Zamek w Oświęcimiu
Najstarsze ślady osadnictwa na położonym nad Sołą wzgórzu zamkowym pochodzą z XI w. Gród, będący siedzibą kasztelana, jest po raz pierwszy wzmiankowany w 1179 r. W 1241 r został spalony w czasie najazdu mongolskiego. Odbudowując gród ze zniszczeń, wzmocniono jego obronność poprzez wzniesienie murowanej wieży, którą – po krótkiej przerwie w budowie – ostatecznie ukończono w 1. poł. XIV w. W 1503 r. zabudowania zamkowe strawił ogień. Po pożarze zamek został odbudowany z inicjatywy króla Aleksandra Jagiellończyka; z tego czasu pochodzi główny budynek (rozbudowany nieco w kierunku wschodnim po kolejnym pożarze na początku XVII w.) oraz fragment muru obronnego z okrągłą basteją na północ od niego (eksponowane w przejściu z budynku zamkowego do wieży).
Zniszczony w czasie potopu szwedzkiego i kilkakrotnie podmyty wodami Soły zamek zaczął popadać w ruinę. W XIX w. znajdowały się w nim magazyny handlowe (m.in. skład solny) i – przez jakiś czas – urząd pocztowy. Na początku XX w. zarówno główny budynek, jak i wieża zostały odrestaurowane z inicjatywy ówczesnego właściciela Karola Kasznego. Zamek podwyższono o jedną kondygnację, a na jego wschodniej ścianie umieszczono podobiznę orła piastowskiego; wieżę nakryto dachem namiotowym. Obecny kształt zamek uzyskał w latach 1928-1931, kiedy to nowo wzniesionym budynkiem połączono wolno stojącą dotychczas wieżę z głównym gmachem. W 2004 r. Urząd Miasta Oświęcim przeprowadził, przy wsparciu dotacji ze środków unijnych, kapitalny remont zabytku, który zakończył się w 2006 r.
Jako siedziba książąt oświęcimskich, a od 1457 r. królewskich starostów zamek był często odwiedzany przez królów i możnowładców. Wielokrotnie były witane tutaj przez polskich dostojników zdążające do Krakowa oblubienice królewskie: na przełomie stycznia i lutego 1454 r. przyszła żona Kazimierza Jagiellończyka, Elżbieta Rakuszanka; 11 i 12 kwietnia 1518 r. Bona Sforza, małżonka Zygmunta Starego; pod koniec kwietnia 1543 r. zaś Elżbieta Habsburżanka, jadąca wziąć ślub z Zygmuntem Augustem. Od 27 do 29 lipca 1471 r. Kazimierz Jagiellończyk z Elżbietą tu właśnie, razem z trzema biskupami, siedmioma książętami śląskimi i kilkoma tysiącami rycerstwa żegnali syna Władysława, wyjeżdżającego objąć tron czeski. Trzy lata później na zamku oświęcimskim schronienia przed królem węgierskim Maciejem Korwinem szukał książę rybnicki Wacław.
Od 1993 r. w zamku mieściły się Zbiory Historyczno-Etnograficzne Oświęcimskiego Centrum Kultury. Działalność tej instytucji kontynuuje powołane 1 stycznia 2010 r. Muzeum Zamek w Oświęcimiu. W odrestaurowanych pomieszczeniach prezentowane są ekspozycje ukazujące sztukę sakralną społeczności żydowskiej i chrześcijańskiej zamieszkujących okolice Oświęcimia, dzieje księstwa oświęcimskiego, wnętrza mieszczańskie oraz wygląd i życie miasta przed II wojną światową. Na zamku organizowane są wystawy czasowe, znajduje się tu również sala konferencyjna (Muzeum organizuje konferencje naukowe i inne wydarzenia historyczno-kulturalne). Wieża jest udostępniona jako punkt widokowy. Zrekonstruowana sala tzw. rycerska służy jako miejsce zebrań członków miejscowego bractwa „Milites Illuminati”. Zamek oświęcimski wraz z wieżą, murami obronnymi oraz zabudową wzgórza zamkowego stanowi jeden z ważniejszych zabytków miasta poświadczających jego osiemsetletnie korzenie.
Autor: Krzysztof Magnowski (2011)
Licencja ©
Muzeum Zamek w Oświęcimiu
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: ul. Zamkowa 1, Oświęcim
gmina: Oświęcim
powiat: oświęcimski
GPS: GPS N: 50° 2' 23" E: 19° 13' 9"
gospodarz: Miasto Oświęcim
www: http://www.muzeum-zamek.pl/
e-mail: [email protected]
telefon: 33 842 44 27
Obiekty w pobliżu:
- Zakład Salezjański w Oświęcimiu
- Wystawa „Klisze pamięci” w Harmężach
- Zamek w Zatorze
- Osiedle domów górniczych – Stara Kolonia w Brzeszczach
- Zespół zabudowań podworskich w Bobrku
- Kolonia robotnicza i fabryka Bata w Chełmku
- Synagoga i Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu