![WIEŚ ŁEMKOWSKA BARTNE, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/bartne2.jpg)
Charakterystycznym elementem krajobrazu Beskidu Niskiego są łemkowskie drewniane cerkwie. W 1842 r. w Bartnem została wybudowana, na miejscu starszej, drewniana, obita i pokryta gontem cerkiew greckokatolicka pw. św. św. Kosmy i Damiana. Na przełomie XIX i XX w. w cerkwi przeprowadzono gruntowny remont (wymienione zostały podwaliny, a dolne partie słupów wieży naprawione). W 1928 r.
![CHAŁUPA GĄSIENICÓW SOBCZAKÓW W ZAKOPANEM (Muzeum im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Chałupa-Gąsieniców-Sobczaków-Zakopane-fot.-Muzeum-Tatrzańskie-im.-Dra-T.-Chałubińskiego-w-Zakopanem.jpg)
Około 1830 r. Joachim Gąsienica Sobczak wzniósł w wiosce Zakopanem drewnianą chałupę o konstrukcji zrębowej, nakrytą gontowym dachem. Budynek następnie rozbudował jego syn Jan, a w 1877 r. wnuk Joachima, Stanisław, odziedziczył część rodzinnego domu i przeniósł ją na sąsiednią działkę, gdzie pozostała aż do czasów nam współczesnych. Była to dzisiejsza biała izba, która pełniła
![DWÓR MONIAKÓW W ORAWSKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W ZUBRZYCY GÓRNEJ, fot. R. Ciok (Muzeum Orawski Park Etnograficzny) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Dwór-Moniaków-Zubrzyca-Górna-fot.-R.-Ciok-Muzeum-Orawski-Park-Etnograficzny.jpg)
Teren polskiej Orawy, graniczącej od południa ze Słowacją, obejmuje swym zasięgiem część Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz południowe stoki Beskidu Wysokiego: Pasmo Babiogórskie i część Działów Orawskich. U stóp Babiej Góry znajduje się Orawski Park Etnograficzny, który prezentuje tradycję i kulturę górali orawskich. Centralnym punktem skansenu jest drewniany dwór sołtysiej rodziny Moniaków. W 1674 r. cesarz Leopold
![DWÓR W DOŁĘDZE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/02/3486566695_d4b0bd58e9_b.jpg)
W płaskim krajobrazie, w widłach Wisły i Dunajca, otoczony drzewami stoi skromny dwór o charakterystycznej, tradycyjnej formie siedziby szlacheckiej. Ma drewniane, bielone ściany i wysoki dach kryty gontem.
![DWÓR Z DROGINI W NADWIŚLAŃSKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W WYGIEŁZOWIE, fot. P. Bujakiewicz (Muzeum - Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Dwór-z-Drogini_Wygiełzów_Muz.-Nadwiślański-Park-Etnograficzny_fot.-P.-Bujakiewicz-1366x910.jpg)
Drewniany dwór z Drogini, który w ciągu ostatnich lat odtworzono w wygiełzowskim skansenie, został wzniesiony przez Adama Jordana ok. 1730 r. Przez prawie trzy stulecia dwór ten znajdował się w Drogini.
Sądecki Park Etnograficzny znajduje się na terenie dawnej wsi Falkowa, obecnie włączonej w obszar Nowego Sącza. Prezentuje on zabytki kultury ludowej głównych grup etnograficznych Sądecczyzny: Lachów Sądeckich, Pogórzan, Górali Sądeckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych skansenu jest kościół pw. św. św. Piotra i Pawła. Świątynia została zbudowana w 1739 r. w
![TARTAK I FOLUSZ W ORAWSKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W ZUBRZYCY GÓRNEJ, fot. R. Ciok (Muzeum Orawski Park Etnograficzny) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Tartak-i-folusz-Zubrzyca-Górna-fot.-R.-Ciok-Muzeum-Orawski-Park-Etnograficzny.jpg)
W Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej prezentowana jest kultura materialna górali orawskich. Oprócz charakterystycznych dla tego regionu budynków mieszkalnych czy obiektów sakralnych w skansenie można obejrzeć także dwa zabytki techniki: tartak i folusz, które znajdują się przy potoku. Na początku XX w., w Zarębku Niżnim, przysiółku gorczańskiej wsi Łopuszna, przy potoku Łopuszanka, bracia Józef
![WILLA OKSZA W ZAKOPANEM, fot. J. Możdżyński (Muzeum Tatrzańskie im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Willa-Oksza-Zakopane-fot.-J.-Możdżyński-Muzeum-Tatrzańskie-im.-Dra-T.-Chałubińskiego-w-Zakopanem.jpg)
W Zakopanem, przy ulicy Zamoyskiego znajduje się jedna z piękniejszych drewnianych willi. Budynek ten jest dziełem Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego. Zaprojektował ją w latach 1894–1895 dla Bronisławy i Wincentego Korwin-Kossakowskich. Był to jego trzeci projekt architektoniczny rozwijający koncepcję stylu zakopiańskiego. Witkiewicz chciał stworzyć styl narodowy w sztuce, a inspiracją była dla niego sztuka ludowa
![ZAGRODA FELICJI CURYŁOWEJ W ZALIPIU (Muzeum Okręgowe w Tarnowie) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Zagroda-Felicji-Curyłowej-w-Zalipiu-fot.-Muzeum-Okręgowe-w-Tarnowie.jpg)
Zalipie to wioska położona na Powiślu Dąbrowskim, od dawna słynąca z malowanych chat. Jedną z najsłynniejszych malarek była Felicja Curyłowa. W latach 30. XX w. w południowej część wsi Zalipie, w przysiółku Nowiny, Felicja wraz z mężem Ludwikiem wybudowali zagrodę. Budynki są drewniane i podobne do innych wiejskich zabudowań z okolicznych terenów, ale stały się
![ZAGRODA MAZIARSKA W ŁOSIU, fot. Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Losie.jpg)
W Łosiu mówi się, że „jak Łosie Łosiem, zawsze tu ludzie handlowali”. Do połowy XIX w. głównie mazią drzewną i dziegciem, które pozyskiwali, wypalając drewno. Później produktami pochodzenia naftowego: mazią, smarami technicznymi, olejem i naftą. Maź, zarówno ta uzyskiwana z drewna, jak i ta z ropy, służyła przede wszystkim do smarowania osi wozów. Naoliwiano nimi
![ZAGRODA ZE STANIĄTEK W NADWIŚLAŃSKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W WYGIEŁZOWIE, fot. K. Pachla-Wojciechowska (MIK, 2012) CC BY SA 3.0](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Zagroda-ze-Staniątek_Wygiełzów_fot.-K.-Pachla-Wojciechowska_MIK_2011-11-1366x910.jpg)
Nieopodal klasztoru we wsi Staniątki pod Niepołomicami w 1855 r. została wzniesiona zagroda okołowa – zabudowania mieszkalne i gospodarcze zamknięto w czworoboku, tworząc tym samym wewnętrzny dziedziniec – miejsce prac gospodarczych. W latach 70. XX w. zagroda została zakupiona przez muzeum od jej ówczesnego właściciela, Karola Szewczyka, a następnie zrekonstruowana w skansenie z zachowaniem oryginalnej
![ZBÓR EWANGELICKI ZE STADEŁ W SĄDECKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W NOWYM SĄCZU, fot. P. Droździk (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu) ©](https://2017.dnidziedzictwa.pl/wp-content/uploads/2012/03/Zbór-Ewangelicki-ze-Stadeł-fot.-P.-Droździk-Muzeum-Okręgowe-w-Nowym-Sączu.jpg)
W północnej części Sądeckiego Parku Etnograficznego znajduje się drewniany świątynia ewangelicka z małopolskiej miejscowości Stadła. Niedługo po pierwszym rozbiorze ziem polskich, w ramach akcji kolonizacyjnej zwanej od imienia cesarza józefińską, do Galicji napłynęli osadnicy niemieccy. W 1781 r. w Stadłach osiedliło się osiemnaście rodzin. Koloniści przebudowali starą drewnianą kaplicę ufundowaną niegdyś przez klaryski ze Starego