XVII Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego. Był sobie czas

DATA: 23–24 maja 2015
OBIEKT: Zespół pałacowy w Książu Wielkim
ADRES: ul. W. Witosa 10, Książ Wielki, powiat miechowski

Książ Wielki, położony przy trasie Kraków–Kielce, to kolejne miejsce, do którego zapraszamy Państwa podczas tegorocznej edycji Dni Dziedzictwa. To właśnie tu, na wzgórzu otoczonym drzewami i stawami znajduje się jeden z ciekawszych zabytków doby renesansu w Małopolsce.

Zamek na Mirowie, jak zwykło się o nim mówić, prawdopodobnie nazwę tę zawdzięcza posiadłości rodzinnej Myszkowskich w Mirowie na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Fundacja nowej siedziby rodowej wiązała się z postacią biskupa krakowskiego Piotra Myszkowskiego – w 1582 roku stał się on właścicielem Książa Wielkiego. Znany jako mecenas, skupiał wokół siebie artystów i poetów. Wśród nich znalazł się prawdopodobnie także rzeźbiarz i architekt z Florencji, Santi Gucci – późniejszy budowniczy nowej rezydencji Myszkowskich. Wśród realizacji „Santy Guczego, mularza J. K. Mości”, jak zwykł się podpisywać, można wymienić choćby nagrobki królewskie Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki w kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, nieistniejący dziś pałac królewski w Łobzowie czy kaplicę Branickich w Niepołomicach.

Na zespół pałacowy w Książu Wielkim, pochodzący z końca XVI wieku, składają się, oprócz samego pałacu, także dwa pawilony: kaplica pw. św. Piotra Apostoła i Zofii, dawna biblioteka, a także pozostałości dawnego ogrodu, który liczył sześć poziomów. Podziwiając architekturę założenia, ma się wrażenie, że czas zatrzymał się tu w sposób wyjątkowy. Okazała rezydencja odsyła nas swą formą do momentu, w którym w sztuce powrócił klasyczny zachwyt symetrią, harmonią i proporcją.

Upływ czasu i zawiłości losu sprawiły, że zespół pałacowy znalazł się w opłakanym stanie. Sytuacja zaczęła się poprawiać dopiero gdy w 1946 roku z inicjatywy Eugeniusza Madejskiego powołano Komitet Odbudowy Zabytkowego Zamku w Książu Wielkim. Wkrótce po przeprowadzonym remoncie w murach pałacu utworzono liceum ogólnokształcące, które obecnie wchodzi w skład mieszczącego się tam Zespołu Szkół im. W. Witosa.

Niestety czas nie obszedł się z tym zabytkiem łaskawie. Dziś, tak jak po II wojnie światowej, pałac wraz z dawną biblioteką wymagają pilnych prac konserwatorskich. Jedynie podjęcie szybkiej interwencji pozwoli uchronić od zagłady ten cenny obiekt.

Jeśli do tej pory nie mieli Państwo okazji obejrzeć tego zabytku, to najwyższy czas, by zaplanować weekend 23 i 24 maja 2015.