Owczary to wieś łemkowska położona w dolinie potoku Siary, wśród pagórków Magury Małastowskiej. Lokowana była na prawie niemieckim w 1323 r. pod nazwą Rychwałd. Cerkiew znajdowała się we wsi już w 1420 r.

We wschodniej części Sądeckiego Parku Etnograficznego, w części poświęconej budownictwu Łemków, znajduje się XVIII-wieczna cerkiew pod wezwaniem św. Dymitra Męczennika.

Najstarsze wzmianki o Powroźniku pochodzą z XIV w. Nazwa wsi odnosi się prawdopodobnie do zajęcia, którym mogli zajmować się jej mieszkańcy – uprawy konopi potrzebnej do wyrobu powrozów.

Niewielka wioska Kwiatoń, której pierwotna nazwa brzmiała Kwiatków, jest położona przy głównej drodze pomiędzy Uściem Gorlickim a Wysową, w dolinie rzeki Zdyni. Wieś powstała w XIV w.

Zakopiański stary cmentarz jest jedną z najbardziej znanych polskich nekropolii. Nazwę swoją wywodzi od Jana Pęksy, który w 1848 r. ofiarował na rzecz cmentarza swój grunt, położony obecnie w jego wschodniej części.

Na ziemi gorlickiej, w czasie I wojny światowej (1914-1918) miała miejsce jedna z największych bitew na froncie wschodnim. W trakcie tzw. operacji gorlickiej zginęło tysiące żołnierzy po obu walczących stronach, w tym wielu Polaków.

Dom pod Jedlami wzniesiono w latach 1896-1897, lecz prace wykończeniowe trwały aż do 1906 r. W trakcie budowy domu prac doglądał sam Witkiewicz, wprowadzając na bieżąco potrzebne zmiany. Również on jest autorem większości wyposażenia wnętrz Domu pod Jedlami.

Poręba Wielka położona jest u stóp Gorców, na wschód od Rabki. Wieś rozsławił Władysław Orkan, który urodził się i mieszkał tutaj przez większość swojego życia. Dom pisarza, a obecnie jego muzeum, znajduje się przy dróżce prowadzącej z Niedźwiedzia na Turbacz.

Dwór w Jeżowie wznosi się pośród drzew, na łagodnie opadającym ku rzece Białej stoku, po zachodniej stronie drogi prowadzącej ze Stróż do Bobowej. Zbudowany został najpewniej pod koniec XV w., a w 1529 r. trafił w ręce Adama Strasza herbu Ogończyk.

W płaskim krajobrazie, w widłach Wisły i Dunajca, otoczony drzewami stoi skromny dwór o charakterystycznej, tradycyjnej formie siedziby szlacheckiej. Ma drewniane, bielone ściany i wysoki dach kryty gontem.

Najstarsza wzmianka o wsi Laskowa pochodzi z 1402 r. Od średniowiecza aż do 2. poł. XVII w. była ona własnością rodziny Laskowskich.

Wieś Modlnica położona jest w niewielkiej odległości od Krakowa, przy trasie wiodącej do Olkusza. Wzmianki z XIII w. podają, iż była ona własnością prywatną.

Stryszów jest położony w pobliżu Wadowic i Kalwarii Zebrzydowskiej. W środkowej części wsi, na stoku opadającym ku rzece Stryszówce znajduje się dwór wzniesiony przypuszczalnie pod koniec XVI stulecia przez ówczesnego właściciela Stryszowa – Adama Suskiego.

Drewniany dwór z Drogini, który w ciągu ostatnich lat odtworzono w wygiełzowskim skansenie, został wzniesiony przez Adama Jordana ok. 1730 r. Przez prawie trzy stulecia dwór ten znajdował się w Drogini.

Bronowice Małe, obecnie dzielnica Krakowa leżąca w północno-zachodniej części miasta, to dawna podkrakowska wieś. Założona w XIII w., należała do uposażenia kościoła Mariackiego. W 1863 r. wybudowano tu dla franciszkanów dworek otoczony sadem.

Imbramowice, miejscowość położona ok. dwadzieścia kilometrów na północ od Krakowa, kojarzą się przede wszystkim z klasztorem Norbertanek. Jednak oprócz kompleksu norbertańskiego znajduje się tutaj również interesujący kościół parafialny, noszący wezwanie św. Benedykta.

Położony niezwykle malowniczo w śródgórskiej kotlinie Grywałd otacza od zachodu masyw Lubania, a od południa – pienińskie szczyty. Na wyniosłym wzgórzu góruje ponad wsią, otoczony drzewami drewniany kościółek.

Spiska wieś Trybsz powstała przypuszczalnie w drugiej połowie XIV w., jednak pewną datą potwierdzającą jej istnienie jest rok 1589, kiedy została wymieniona w dokumencie sprzedaży klucza niedzickiego.

Górna Orawa była zasiedlana w 2. poł. XVI i na początku XVII w., kiedy znajdowała się w granicach państwa węgierskiego. W 1585 r. nastąpiła lokacja wsi Orawka na prawie wołoskim. Początki tutejszej parafii wiążą się z osobą ks. Jana Szczechowicza.

Położona w Beskidzie Niskim, u podnóża Magury Małastowskiej wieś Sękowa została lokowana przez króla Kazimierza Wielkiego w 1346 r., który uposażył również tutejszą parafię. Zachowany do dzisiaj, drewniany kościół zbudowano ok. 1520 r.

Lachowice położone są na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Beskidu Małego, na zachód od Suchej Beskidzkiej. Jest to duża wieś, której zabudowania rozciągają się wzdłuż doliny potoku Lachówka oraz przebiegającej tędy linii kolejowej.

Dębno, położone kilka kilometrów od Brzeska, znane jest głównie dzięki gotycko-renesansowej rezydencji obronnej. Niedaleko, nieco powyżej zamku wznosi się kamienny gotycki kościół. Obie budowle są położone na wzniesieniu, w otoczeniu drzew, a wiedzie do nich aleja wysadzana drzewami.

Na początku XX w. Zakopane było bardzo modnym miejscem. Wśród bywających tu artystów, naukowców, lekarzy, a nawet działaczy politycznych był Jan Kasprowicz (1869-1926).

Wiśnicz, istniejący już w XIII w., zawdzięcza swój rozkwit rodzinie Lubomirskich. Wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski uzyskał prawa miejskie dla Nowego Wiśnicza (1616) i ufundował ważne miejskie budowle: kościół, klasztor Karmelitów bosych oraz ratusz.

Skansen w Wygiełzowie prezentuje kulturę ludową z terenów położonych na zachód od Krakowa, aż po historyczną granicę ze Śląskiem na rzece Przemszy. Na powierzchni ok. czterech hektarów rozmieszczono ponad dwadzieścia obiektów budownictwa drewnianego oraz towarzyszącej im małej architektury.

Cystersów do podkrakowskiej Mogiły sprowadził biskup krakowski Iwo Odrowąż ok. 1225 r. Wkrótce potem rozpoczęli oni budowę kościoła pw. św. Wacława.

Teren polskiej Orawy, graniczącej od południa ze Słowacją, obejmuje swym zasięgiem część Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz południowe stoki Beskidu Wysokiego: Pasmo Babiogórskie i część Działów Orawskich.

Sądecki Park Etnograficzny znajduje się na terenie dawnej wsi Falkowa, obecnie włączonej w obszar Nowego Sącza. Początki skansenu sięgają 1965 r., kiedy to jego organizację zainicjowała dr Hanna Pieńkowska, pełniąca wówczas funkcję konserwatora wojewódzkiego.

Jurgów jest położony na południowo-zachodnim krańcu polskiego Spisza, nad rzeką Białką i należy do gminy Bukowina Tatrzańska. Jak podaje tradycja, nazwa wsi założonej w 1546 r. przez pasterzy wołoskich wywodzi się od imienia sołtysa Jurko.

Sławków, miasto położone nad Białą Przemszą, na granicy ziemi krakowskiej i Śląska, było w średniowieczu ważnym punktem na szlaku handlowym z Wrocławia do Krakowa. Pierwsza pisana wiadomość o nim datowana jest na 1220 r., kiedy ufundowano tutaj szpital dla górników.

Najstarsze miasto Sądecczyzny jest położone na wzgórzu pomiędzy Dunajcem a Popradem, w miejscu skrzyżowania dawnej drogi węgierskiej i traktu Nowy Sącz – Nowy Targ.

Lanckorona jest położona w malowniczym, podbeskidzkim krajobrazie, nieopodal Kalwarii Zebrzydowskiej. Zabudowania miasteczka zajmują południowy stok Góry Zamkowej, zwanej również Lanckorońską. Już w XIII w. na tej górze istniała strażnica, później zaś zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego.

Lipnica Murowana, leżąca na Pogórzu Wiśnickim, rozwinęła się w okresie średniowiecza dzięki położeniu przy węgierskim szlaku handlowym. Lokacji miasta na prawie średzkim dokonał w 1326 r. król Władysław Łokietek.

Gołkowice to wieś nieopodal Starego Sącza. Gospodarstwa ciągną się po obu stronach drogi, domy zwrócone są do ulicy ścianami szczytowymi i połączone murem, w którym mieszczą się sklepione łukiem bramy wjazdowe i bramki dla pieszych.

Wieś Pisary położona jest kilka kilometrów na wschód od Krzeszowic, wśród niewielkich pagórków. W południowej części miejscowości, nieopodal przepływającej rzeki Rudawki zachowały się zabudowania dawnego folwarku.

W Dolinie Bystrej, między Kuźnicami a Kalatówkami, mieści się kompleks klasztorno-muzealny prowadzony przez siostry albertynki. Wyżej, na zboczach Krokwi, znajduje się pustelnia braci albertynów.

Łopuszna, znana przede wszystkim z pięknego, drewnianego kościółka, leży nad Dunajcem, w niewielkiej odległości od Nowego Targu. Źródła historyczne podają, iż w 1575 r. wieś otrzymał od króla Stefana Batorego Walerian Poradowski za odwagę wykazaną na polu bitwy.