Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, zwany też Nowym Gmachem, swój architektoniczny kształt zawdzięcza projektowi opracowanemu w latach trzydziestych XX wieku. Zamiar budowy nowej siedziby najstarszego (powołanego do życia w 1879 roku) polskiego muzeum pojawił się zaraz po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Muzeum stanowiące w zamierzeniach „pomnik wolności” miało mieścić się przy realizowanych właśnie, reprezentacyjnych Alejach Trzech Wieszczów.

Klasycyzująca, monumentalna, symetryczna bryła budynku opracowana została w wyniku konkursu ogłoszonego w 1933 roku. Jednak jego program funkcjonalny i plan muzeum zostały przygotowane wcześniej przez ówczesnego dyrektora Muzeum Feliksa Koperę i architekta Adolfa Szyszko-Bohusza. Zrealizowany gmach zyskał żelbetową, szkieletową konstrukcję, elewacje obłożone eleganckim piaskowcem, monumentalne wejście od strony południowej.

Jego przysadzista bryła zrównoważona została wertykalnymi podziałami ścian. Od północy do gmachu przylegać miał pierwotnie dziedziniec, pośrodku którego planowano wzniesienie rotundy mieszczącej projekty witraży wawelskich Stanisława Wyspiańskiego i inne pamiątki patriotyczne. Do wybuchu drugiej wojny światowej budynek został zrealizowany w ok. 60 procentach. Podczas okupacji służył Niemcom jako kasyno wojskowe. Po 1945 roku kontynuowano wznoszenie gmachu, otwartego dla zbiorów w latach pięćdziesiątych XX wieku. Prace przy realizacji gmachu przeciągały się jednak do lat osiemdziesiątych. Obecnie w Gmachu Głównym zobaczyć można kolekcję polskiej sztuki XX wieku, rzemiosła artystycznego oraz galerię militariów, a także wystawy czasowe.

Wraz z zakupem w 2017 roku na potrzeby Muzeum sąsiedniego gmachu dawnego hotelu Cracovia, zbudowanego w 1965 roku według projektu Witolda Cęckiewicza, pojawiła się szansa na stworzenie kompleksowego rozwiązania urbanistycznego – przestrzeni o wyjątkowej wartości architektonicznej i społecznej. W nowej części Muzeum ma zostać pomieszczona między innymi kolekcja designu i architektury.

Autor: Dorota Jędruch, Muzeum Narodowe w Krakowie (2017)

Licencja ©