Znajdujący się na terenie dawnej wsi Bronowice Małe (obecnie w granicach Krakowa) dom – zwany dzisiaj „Rydlówką” – zbudował w latach 1894-1895 dla swojej rodziny malarz Włodzimierz Tetmajer. W tym czasie, pod koniec XIX w., położona tuż pod miastem wieś była często odwiedzana przez krakowskich artystów. Zainteresowani barwnym podkrakowskim folklorem i wiejskim krajobrazem malarze szukali tu tematów do swoich obrazów. Wśród nich był Ludwik de Laveaux, który w 1889 r. zaręczył się z miejscową chłopką, Marysią Mikołajczykówną. Rok później jej siostrę, Annę, poślubił Włodzimierz Tetmajer.

We wzniesionym kilka lat po ślubie domu częstymi gośćmi byli artyści, malarze i pisarze m.in. Jan Stanisławski, Aleksander Gierymski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer i Lucjan Rydel. Do historii dom Tetmajera przeszedł jednak przede wszystkim jako miejsce, gdzie 21 listopada 1900 r. odbyły się uroczystości weselne poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Zainspirowany owym wydarzeniem i towarzyszącą mu atmosferą dramat Stanisława Wyspiańskiego Wesele, wystawiony po raz pierwszy w Krakowie 19 marca 1901 r., został powszechnie uznany za jedno z największych arcydzieł polskiej literatury.

Opuszczone w 1903 r. przez Tetmajera (który zamieszkał w pobliskim pofranciszkańskim dworku) domostwo pięć lat później kupił Lucjan Rydel i po czteroletniej przebudowie – przeprowadzonej według planów architekta Józefa Pokutyńskiego – wprowadził się do niego wraz z rodziną. Poeta mieszkał w nim (z krótką przerwą na początku I wojny światowej) do swojej śmierci w 1918 r.

W grudniu 1968 r. budynek „Rydlówki” zajął się od ognia w nieszczelnej instalacji kominowej. Po gruntownej restauracji został on 21 listopada 1969 r. otwarty jako Muzeum Młodej Polski pod patronatem Oddziału Krakowskiego PTTK. Dom – dworek żyje dzięki Społecznemu Komitetowi Odnowy Zabytków Krakowa.

Budynek „Rydlówki” otoczony jest rozległym ogrodem. Do zwiedzania udostępnione są pomieszczenia na parterze, mieszczące obecnie Muzeum Młodej Polski. Prelekcje rozpoczynające trasę zwiedzania odbywają się w dawnym gabinecie Lucjana Rydla. Na jego ścianach eksponowane są obrazy malarzy zafascynowanych Bronowicami, m.in. Włodzimierza Tetmajera, Jana Stanisławskiego i Kazimierza Sichulskiego. W ściennej wnęce umieszczona jest rzeźba przedstawiająca Lucjana Rydla autorstwa Andrzeja Zwolaka. Z gabinetu przechodzi się do tzw. izby tanecznej. Znajdują się tu portrety rodziny Rydlów i osób z nimi spokrewnionych. Zwracają uwagę słynny portret Rydla malowany przez Stanisława Wyspiańskiego, ukazujący poetę z „Primaverą” Botticellego w tle, oraz przedstawienia Jadwigi Rydlowej i Anny Tetmajerowej w strojach ludowych. Oryginalne ubiory można zobaczyć w szafach stojących przy drzwiach prowadzących do kolejnej izby – „sceny”. To pomieszczenie zostało urządzone według opisu, jaki zamieścił Wyspiański we wstępie do Wesela. Meble, przedmioty, reprodukcje dzieł i inne elementy wyposażenia odtwarzają przestrzeń, w jakiej toczy się akcja dramatu. W ostatniej z sal ekspozycyjnych, „alkierzu”, prezentowane są pamiątki po uczestnikach wesela Rydla: fotografie, przedmioty do nich należące oraz pierwodruki utworów Rydla i Wyspiańskiego. Przy tradycyjnie malowanej skrzyni wiannej Jadwigi Rydlowej stoi krzesło zaprojektowane przez Stanisława Wyspiańskiego.

Autor: Krzysztof Magnowski (2011)

Licencja ©