Kraków

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: dawne Muzeum Techniczno-Przemysłowe
AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE: DAWNE MUZEUM TECHNICZNO-PRZEMYSŁOWE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0
Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: gmach główny
AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE: GMACH GŁÓWNY, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0
Archiwum Państwowe w Krakowie
ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2004) CC BY SA 3.0

Archiwum, noszące obecnie nazwę Archiwum Państwowego w Krakowie, rozpoczęło działalność 2 września 1878 r. jako Krajowe Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie. Po 1918 r. przyjęło nazwę Archiwum Ziemskie, a w 1936 r. Archiwum Państwowe.

Bazylika jezuicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie
BAZYLIKA JEZUICKA PW. NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Jezuici (Towarzystwo Jezusowe) to zakon męski założony w 1540 r. w Rzymie przez św. Ignacego Loyolę. W Krakowie jezuici na przełomie XVI i XVII w. rozpoczęli budowę świątyni pw. świętych Piotra i Pawła.

Budynek dawnego CK Starostwa w Krakowie
BUDYNEK DAWNEGO CK STAROSTWA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2006) CC BY SA 3.0

Nieopodal Barbakanu, na rogu ulic Basztowej i Zacisze jest usytuowany okazały budynek, będący obecnie siedzibą Marszałka i Wojewody Małopolskiego. Gmach ten powstał na początku XX w. dla pomieszczenia urzędów Starostwa Krakowskiego.

Centrum Administracyjne kombinatu w Nowej Hucie
Centrum Administracyjne Mittal Steel Poland Oddział w Krakowie
CENTRUM ADMINISTRACYJNE MITTAL STEEL POLAND ODDZIAŁ W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

W latach 1949-1950 na wschód od Krakowa zostało wytyczone nowe, niezależne miasto przemysłowe nazwane Nową Hutą. 23 czerwca 1949 r. na polach mogilskich rozpoczęto budowę pierwszego bloku.

Cerkiew prawosławna pw. Zaśnięcia NMP w Krakowie
Collegium Maius w Krakowie
Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
COLLEGIUM NOVUM UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Założona w 1364 r. przez króla Kazimierza Wielkiego, a odnowiona dzięki królowej Jadwidze i Władysławowi Jagielle Akademia Krakowska nosi od 1817 r. nazwę Uniwersytet Jagielloński.

Dawne Obserwatorium Astronomiczne w Collegium Śniadeckiego i Ogród Botaniczny w Krakowie
Dawny gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” w Krakowie
DAWNY GMACH TOWARZYSTWA WZAJEMNYCH UBEZPIECZEŃ „FLORIANKA” W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Kamienica przy ulicy Basztowej 6-8, mieszcząca szkoły muzyczne, nazywana jest popularnie Florianką. Jest to zespół budynków zajmujących prostokątną działkę pomiędzy ulicami Basztową, Krowoderską i Sereno Fenna.

Dom Józefa Mehoffera – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie

Dom przy ul. Krupniczej to muzeum powstałe w domu artysty, którego wnętrza urządzono w sposób jak najbardziej zbliżony do stanu z okresu, kiedy mieszkał tutaj Józef Mehoffer z rodziną.

Dom Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie
DOM TOWARZYSTWA LEKARSKIEGO W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2013) CC BY SA 3.0
Dworek Jana Matejki w Krzesławicach (Kraków)
DWOREK JANA MATEJKI W KRZESŁAWICACH, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Wieś Krzesławice, obecnie część Krakowa, wzmiankowana była po raz pierwszy w XIII w. W ciągu wieków swego istnienia należała m.in. do konwentu bożogrobców z Miechowa, a także do Akademii Krakowskiej.

Dworek Włodzimierza Tetmajera w Krakowie
DWOREK WŁODZIMIERZA TETMAJERA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Bronowice Małe, obecnie dzielnica Krakowa leżąca w północno-zachodniej części miasta, to dawna podkrakowska wieś. Założona w XIII w., należała do uposażenia kościoła Mariackiego. W 1863 r. wybudowano tu dla franciszkanów dworek otoczony sadem.

Fort nr 44 Tonie w Krakowie
FORT NR 44 TONIE W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2013) CC BY SA 3.0
Fort św. Benedykt (nr 31) w Krakowie
FORT ŚW. BENEDYKT (NR 31) W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Z racji swego położenia i znaczenia Kraków był umacniany fortyfikacjami już od wczesnego średniowiecza. Kiedy w 1848 r. miasto włączono w granice cesarstwa austro-węgierskiego, znalazło się ono blisko granicy zaboru rosyjskiego i pruskiego.

Instytut Jana Pawła II w Krakowie
INSTYTUT JANA PAWŁA II W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Wyginająca się łukiem u stóp Wawelu ulica Kanonicza to niezwykły zespół kamienic reprezentujący wielką różnorodność stylową. Jednym z najstarszych obiektów jest budynek po numerem 18.

Kawiarnia Noworolski w Krakowie
KAWIARNIA NOWOROLSKI W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0
Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM)
KINO „KIJÓW” (OBECNIE KIJÓW.CENTRUM), fot. M. Łukaszewicz (Graphia, 2011) ©

W latach 50. i 60. w Krakowie działało ok. 15 kin – większość w zaadaptowanych do potrzeb projekcji, niewygodnych pomieszczeniach.

Klasztor oo. Paulinów z kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie
KLASZTOR OO. PAULINÓW Z KOŚCIOŁEM ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA I ŚW. STANISŁAWA BISKUPA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz.

Klasztor ss. Norbertanek i elementy zabudowy wsi Imbramowice
KLASZTOR SS. NORBERTANEK I ELEMENTY ZABUDOWY WSI IMBRAMOWICE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Na północ od Krakowa, w dolinie rzeki Dłubni znajduje się wieś Imbramowice. Imbramowicki klasztor Norbertanek jest jednym z dwóch istniejących obecnie w Polsce.

Klub Garnizonowy w Krakowie
KLUB GARNIZONOWY W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2013) CC BY SA 3.0
Kolegiata pw. św. Anny w Krakowie
KOLEGIATA PW. ŚW. ANNY W KRAKOWIE, fot. M. Łukaszewicz (Graphia, 2011) ©

Kościół pw. św. Anny w Krakowie po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych w 1381 r. Niespełna trzy dekady później, w 1407 r., został strawiony przez pożar, a następnie odbudowany dzięki środkom przekazanym przez króla Władysława Jagiełłę.

Kompleks wodociągów na Bielanach w Krakowie
KOMPLEKS WODOCIĄGÓW NA BIELANACH W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2004) CC BY SA 3.0

Zespół budynków i urządzeń technicznych wodociągów miejskich „Bielany” usytuowany jest u podnóża Srebrnej Góry, po wschodniej stronie klasztoru Kamedułów. Zajmuje on niewielką działkę po północnej stronie ulicy Księcia Józefa oraz duży, rozciągający się wzdłuż Wisły teren po stronie południowej.

Kościół i klasztor Braci Kapucynów w Krakowie
Kościół i klasztor oo. Karmelitów Trzewiczkowych na Piasku w Krakowie
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. KARMELITÓW TRZEWICZKOWYCH NA PIASKU W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Według legendy, kościół na Piasku został ufundowany przez Władysława Hermana w 1087 r., jako wotum za cudowne uzdrowienie. W rzeczywistości świątynię założyła ok. 1390 r. królewska para: Jadwiga i Władysław Jagiełło.

Kościół i klasztor oo. Pijarów w Krakowie
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. PIJARÓW W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2004) CC BY SA 3.0

Pijarzy zostali sprowadzeni do Polski przez króla Władysława IV w 1642 r., a dzięki zezwoleniu Jana Kazimierza dwanaście lat później osiedlili się na krakowskim Kazimierzu.

Kościół i klasztor oraz szpital Zakonu Bonifratrów w Krakowie
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR ORAZ SZPITAL ZAKONU BONIFRATRÓW W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Na krakowskim Kazimierzu, nieopodal Wisły znajdują się zabudowania kościoła, klasztoru oraz szpitala Bonifratrów. Klasztor i kościół należały wcześniej do Zakonu Trójcy Świętej.

Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie
KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA I KAPLICA PW. ŚW. ŚW. MAŁGORZATY I JUDYTY W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

W zachodniej części Krakowa, pomiędzy Starym Miastem a Bielanami, rozciąga się dzielnica Zwierzyniec. Tereny te, leżące na lewym brzegu Wisły, przez ponad siedem stuleci należały do zakonu norbertanek.

Kościół pw. św. Marka Ewangelisty w Krakowie
Kościół św. Katarzyny z klasztorem Augustianów w Krakowie

Wiek XIV w Krakowie był czasem niezwykłej aktywności budowlanej: prawie w tym samym czasie przebudowano katedrę wawelską, wzniesiono bazylikę Mariacką i dominikański kościół pw. Św. Trójcy oraz augustiański kościół św. Katarzyny i parafialny Bożego Ciała na Kazimierzu.

Kościół św. Marcina w Krakowie

Kościół św. Marcina przy ul. Grodzkiej należy do parafii ewangelickiej. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się barokowa świątynia już w XII lub XIII w. istniał romański kościół.

Muzeum „Rydlówka” w Krakowie

Znajdujący się na terenie dawnej wsi Bronowice Małe (obecnie w granicach Krakowa) dom – zwany dzisiaj „Rydlówką” – zbudował w latach 1894-1895 dla swojej rodziny malarz Włodzimierz Tetmajer.

Ogrody Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie
OGRODY ZGROMADZENIA KSIĘŻY MISJONARZY W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Zgromadzenie Księży Misjonarzy założył św. Wincenty à Paulo w 1625 r. w Paryżu, w celu prowadzenia misji parafialnych oraz kształcenia duchowieństwa. W Krakowie Misjonarze pojawili się w 1682 r. za sprawą biskupa Jana Małachowskiego.

Opactwo oo. Benedyktynów w Tyńcu (Kraków)
OPACTWO OO. BENEDYKTYNÓW W TYŃCU, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Na kamiennym, wysokim brzegu Wisły, nieopodal Krakowa zamieszkują już od prawie tysiąca lat benedyktyńscy mnisi. Żyją oni według reguły ułożonej przez św. Benedykta z Nursji, od którego imienia wywodzi się nazwa zakonu.

Opactwo oo. Cystersów i kościół św. Bartłomieja w Mogile (Kraków)
OPACTWO OO. CYSTERSÓW I KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Cystersów do podkrakowskiej Mogiły sprowadził biskup krakowski Iwo Odrowąż ok. 1225 r. Wkrótce potem rozpoczęli oni budowę kościoła pw. św. Wacława.

Pałac biskupa Erazma Ciołka w Krakowie

W latach 1503-1505 biskup płocki Erazm Ciołek (1474-1522) zbudował w miejscu dwóch XIV-wiecznych kanonii okazały pałac. Biskup był sekretarzem Aleksandra Jagiellończyka, humanistą i dyplomatą.

Pałac Górków w Krakowie
PAŁAC GÓRKÓW W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

Pałac Górków usytuowany jest na rogu ulic Kanoniczej i Podzamcze, u stóp wzgórza wawelskiego. Jest to teren najstarszej dzielnicy Krakowa, Okołu, której układ urbanistyczny został wytyczony w XIII w.

Pałac i park im. Anny i Erazma Jerzmanowskich w Krakowie
PAŁAC I PARK IM. ANNY I ERAZMA JERZMANOWSKICH W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Zespół pałacowo-parkowy im. Erazma Jerzmanowskiego jest położony w południowo-wschodniej części Krakowa, na terenie dawnej wsi Prokocim. Powstała ona prawdopodobnie pod koniec XIII lub na początku XIV stulecia.

Pałac Larischa w Krakowie
PAŁAC LARISCHA W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2013) CC BY SA 3.0
Pałac Radziwiłłów w Balicach
PAŁAC RADZIWIŁŁÓW W BALICACH, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0

Pałac w Balicach, jednej z najstarszych podkrakowskich wsi, znajduje się w otoczeniu kilkuhektarowego, pięknego parku, w którym rośnie wiele gatunków rzadko występujących krzewów i drzew.

Pałac Wielopolskich w Krakowie
PAŁAC WIELOPOLSKICH W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Rozległe zabudowania pomiędzy ul. Poselską, klasztorem oo. Franciszkanów oraz placem Wszystkich Świętych, nazywane pałacem Wielopolskich, są od półtora wieku siedzibą władz Miasta Krakowa.

Park im. Wojciecha Bednarskiego w Krakowie
PARK IM. WOJCIECHA BEDNARSKIEGO W KRAKOWIE, fot. M. Łuczak (2010) ©

Krzemionki Podgórskie (Góra Lasoty) to wapienne wzgórza na prawym brzegu Wisły, w centrum dzisiejszego Krakowa. Wieńczą je kopiec Krakusa (VIII w.) oraz kościół św. Benedykta (XII w., z reliktami z X-XI w.).

Sala Józefa Mehoffera w „Domu pod Globusem” w Krakowie
SALA JÓZEFA MEHOFFERA W „DOMU POD GLOBUSEM” W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0

Dom pod Globusem, jak nazwano krakowską siedzibę Izby Przemysłowo-Handlowej, mieści się na rogu ulicy Długiej i Basztowej. Jego charakterystyczną sylwetę z wieżą i globusem najlepiej widać u wylotu ul. Sławkowskiej.

Samotnia artystów – dawna pracownia ceramiczna Heleny i Romana Husarskich w Krakowie
Szpital im. J. Babińskiego w Krakowie
SZPITAL IM. J. BABIŃSKIEGO W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0

Krakowski kompleks szpitala neuropsychiatrycznego zajmuje spory obszar w południowo-zachodniej części miasta. Budynki szpitalne oraz pawilony pomocnicze usytuowane w parku tworzą unikatowy zespół urbanistyczno-architektoniczny.

Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
Wieża Ratuszowa w Krakowie
WIEŻA RATUSZOWA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Krakowski ratusz przez kilka wieków zdobił Rynek Główny po zachodniej stronie Sukiennic. Był to budynek późnogotycki, ze schodkowymi szczytami, piętrowy, z wysoką wieżą.

Zespół dawnej zajezdni tramwajowej w Krakowie
ZESPÓŁ DAWNEJ ZAJEZDNI TRAMWAJOWEJ W KRAKOWIE, fot. K. Fidyk (MIK, 2008) CC BY SA 3.0
Zespół elektrowni miejskiej w Krakowie
ZESPÓŁ ELEKTROWNI MIEJSKIEJ W KRAKOWIE, fot. K. Kobylarczyk (2012) CC BY SA 3.0
Zespół gazowni miejskiej w Krakowie
ZESPÓŁ GAZOWNI MIEJSKIEJ W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0
Zespół Pałacu Arcybiskupiego w Krakowie
ZESPÓŁ PAŁACU ARCYBISKUPIEGO W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Krakowski zespół budynków Pałacu Arcybiskupiego zajmuje teren ograniczony ulicą Franciszkańską, Plantami i ulicą Wiślną. Od momentu swego powstania był przeznaczony na siedzibę biskupów krakowskich.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności