Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie

W zachodniej części Krakowa, pomiędzy Starym Miastem a Bielanami, rozciąga się dzielnica Zwierzyniec. Tereny te, leżące na lewym brzegu Wisły, przez ponad siedem stuleci należały do zakonu norbertanek. Znajdowały się tutaj pola i folwarki będące źródłem utrzymania klasztoru. W pobliżu konwentu norbertanek położone jest niewielkie wzniesienie nazywane wzgórzem bł. Bronisławy. Na jego wschodnim stoku wznosi się murowany kościół pw. Salwatora oraz drewniana kaplica.

KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA I KAPLICA PW. ŚW. ŚW. MAŁGORZATY I JUDYTY W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

Pierwszy kościół na miejscu obecnej świątyni, nazywanej w tradycji zwierzynieckiej Najświętszego Salwatora, powstał w 1. poł. XII w. Na tym samym miejscu już w 2. poł. XII w. rozpoczęto budowę kolejnego kościoła, lecz jej nie dokończono. Pod koniec XII lub na początku XIII stulecia wzniesiono kamienną świątynię romańską, która w znacznej części zachowała się do czasów obecnych.

Kościół ten pełnił funkcję parafialnego, a później został przyłączony do klasztoru Norbertanek. Zniszczony ok. 1587 r., był odbudowywany od 1605 r.; prace ukończono dzięki staraniom norbertanek w latach 1620-1622. Wzniesiono wówczas wieżę oraz zbudowano kryptę. W czasie najazdu szwedzkiego (1657) kościół został spalony, później odnowiony i ponownie konsekrowany w 1680 r.

Świątynia jest kamienno-ceglaną, niewielką budowlą, jednonawową, z wieżą od strony zachodniej. Obecna postać kościoła pochodzi głównie z prze-budowy z początku XVII w., z włączeniem w nią murów wcześniejszej, romańskiej świątyni. Te najstarsze części są widoczne od strony wschodniej, jako nietynkowany mur. Wnętrze nakrywają sklepienia krzyżowe i kolebkowe, a w ścianach bocznych prezbiterium znajdują się, częściowo rekon-struowane, biforia (bliźniacze okienka). Wyposażenie wnętrza stanowi barokowy ołtarz z końca XVII w., murowana ambona (1605) oraz współczesny ołtarz nawiązujący formą do stylu romańskiego.

Położona niedaleko kościoła drewniana kaplica nosząca wezwanie św. Małgorzaty i św. Judyty została zbudowana w 1690 r. Powstała ona na miejscu dwóch wcześniejszych kaplic, które spłonęły. Znajduje się na terenie dawnego cmentarza i przypuszczalnie od początku swego istnienia służyła jako kaplica cmentarna. Zbudowana na planie ośmioboku, w konstrukcji zrębowej, nakryta jest ośmioboczną pseudokopułą z latarnią. Wewnątrz mieści się XVII-wieczny ołtarz przeniesiony tutaj z kościoła Salwatora, a także dwa ołtarze pochodzące z kościoła św. Wojciecha.


Autor: Barbara Sanocka, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2008), aktualizacja: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2016)


CZYTAJ WIĘCEJ

Licencja CC-BY-SA 3.0

Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie

Lenczowski J., Zwierzynieckie Sacrum: Kościół Sióstr Norbertanek.

Kaplica bł. Bronisławy, Kraków 2010.

Rożek M., Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Kraków 1993.

Rożek M., Święte miejsca Krakowa, Kraków 2007.

Semkowicz W., Krucyfiks z Sirolo i jego pochodzenie z kościoła św. Salwatora na Zwierzyńcu w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1932, t. 23.

Siwiec K., Idze, Idze bajoku… Rzecz o krakowskim Zwierzyńcu, Kraków 2014.

Tomkowicz S., Legendarna św. Wilgefortis albo Frasobliwa i obraz na Zwierzyńcu w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1913, t. 15.

Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego – Oddział im. A. Mickiewicza w Krakowie, Sprawozdanie za rok 1937, http://lewicowo.pl/towarzystwo-uniwersytetu-robotniczego-%E2%80%93-oddzial-im-a-mickiewicza-w-krakowie-sprawozdanie-za-rok-1937/ (dostęp: kwiecień 2016).

Żaki A., Badania archeologiczne koło kościoła Salwatora w Krakowie w 1955 roku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1956, t. 1, z. 2.

Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie

Informacje praktyczne

Dostępność:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: ul. Kościuszki 88, Kraków

gmina: Kraków

powiat: Kraków

GPS: GPS N: 50° 3' 12", E: 19° 54' 42"

gospodarz: Parafia pw. Najświętszego Salwatora w Krakowie

www: http://www.parafiasalwator.pl/aktualnosci,36.html

e-mail: [email protected]

telefon: 12 424 43 60, 12 424 43 64

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności