Bracia Kapucyni (zakon ten jest zreformowaną gałęzią zakonu braci mniejszych franciszkanów stąd właściwa nazwa Bracia Mniejsi Kapucyni) zawdzięczają swoje przybycie do Polski królowi Janowi III Sobieskiemu, który zwrócił się do papieża Klemensa X z prośbą o udzielenie pozwolenia na pobyt zakonników w Polsce. Władze zakonu we Włoszech nie godziły się na to przede wszystkim ze względu na surowy klimat i znaczne odległości pomiędzy miejscowościami, w których mogłyby powstać konwenty mające przecież za zadanie odnowienie pierwotnej duchowości franciszkańskiej. Te niedogodne warunki w pewnym sensie temu przeczyły. Dlatego dopiero papież Innocenty XI w 1680 roku przychylił się do prośby Sobieskiego (zapewne w wyniku przystąpienia Polski do przymierza przeciw Turkom) i zezwolił na ufundowanie dwóch hospicjów (przytułków) w Warszawie i Krakowie.

W 1694 roku zdecydowano o budowie klasztoru krakowskiego, nieco tylko łagodząc surową regułę zakonną. Środki na budowę przeznaczyło wielu darczyńców, przede wszystkim zaś Wojciech Dembiński, chorąży zatorski i oświęcimski, właściciel pobliskiego dworu. W 1695 roku przybyli do Krakowa włoscy zakonnicy, którzy zakupili od karmelitów trzewiczkowych i kupców włoskich teren pod budowę klasztoru poza centrum miasta, na dawnych rozlewiskach Wisły. W latach 1696–1703 kolejno architekci Jan Ceroni z Warszawy, a później Marcin Pellegrini z Opola wznieśli kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny oraz zabudowania klasztorne z refektarzem, kuchnią, wewnętrznymi oficynami, 16 celami i infirmeriami, czyli salami przeznaczonymi dla chorych.

Kilka lat później Wojciech Dembiński postanowił ufundować przy klasztorze oddzielną świątynię pełniącą funkcję domowej kaplicy fundatora. Miała ona przybrać kształt Świętego Domu (Santa Casa) z Loreto z miniaturowym pokojem i kuchnią wzorowanymi na pierwotnym domu Maryi. Według legendy ów dom miał zostać cudownie przeniesiony przez aniołów z Ziemi Świętej do włoskiego miasta Loreto. W rzeczywistości domek został przewieziony do Włoch na statkach przez rodzinę Angelich w 1291 roku, kiedy Ziemia Święta została zajęta przez Arabów. Na podstawie planów domku przesłanych z sanktuarium w Loreto w 1712 roku krakowski architekt Kasper Bażanka rozpoczął budowę Domku Loretańskiego, którą ukończył w 1719 roku. Wnętrza budowli ozdobił sztukator brat Bernard z Lugano, pokrywając ściany kuchni i kolumny ołtarzowe czerwonymi i zielonymi stiukami imitującymi marmur. Zaprojektował także ołtarz. Ten pierwotny wystrój nie zachował się do dziś, gdyż domek był wielokrotnie przerabiany, w tym w 1744 roku przez Franciszka Placidiego. Pod domkiem umieszczono kryptę przeznaczoną na grzebanie zmarłych zakonników i fundatora.

Do domku przylega dawna zakrystia przemieniona w kaplicę Jezusa Ukrzyżowanego. Budowla nakryta jest dachem czterospadowym, na którym ustawiono kamienne figury aniołów mające nawiązywać do cudownej historii z Loreto. Dziś wnętrze kaplicy pokrywają malowidła Jana Bukowskiego z 1926 roku.

Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2017)

CZYTAJ WIĘCEJ

Licencja CC-BY-SA 3.0