Muzeum Okręgowe w Tarnowie, wcześniej nazywane Miejskim, działa od 1927 r. Gromadzi dzieła sztuki i rzemiosła artystycznego, a także dokumenty związane z historią miasta i regionu. Zbiory Muzeum Okręgowego mieszczą się w jego siedzibie w ratuszu, a także w dwóch przyrynkowych, podcieniowych kamieniczkach. Pośród wielu cennych i ciekawych zabytków znajduje się w jego zbiorach także dziesięć fragmentów Panoramy siedmiogrodzkiej.

„PANORAMA SIEDMIOGRODZKA” W MUZEUM OKRĘGOWYM W TARNOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Kiedy w 1896 r. w Budapeszcie wystawiono Panoramę racławicką namalowaną przez Wojciecha Kossaka, Jana Stykę i kilku innych malarzy, tak spodobała się ona Węgrom, iż postanowili mieć podobny obraz. Jego namalowanie powierzyli Janowi Styce. Panorama miała w zamierzeniu przedstawiać któreś z wydarzeń powstania węgierskiego 1848-1849 i uświetnić pięćdziesiątą rocznicę jego wybuchu. Styka wybrał jedną z ważniejszych bitew powstania – zdobycie Sybinu w Siedmiogrodzie, w której uczestniczył gen. Józef Bem. Do zespołu mającego namalować obraz zaprosił Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego i Michała Wywiórskiego, trzech artystów węgierskich: Tihamera Margitaya, Pala Vago i Belę Spanyi, oraz Niemca, Leopolda Schonchen. Prace rozpoczęto we Lwowie w kwietniu 1897 r. Po pięciu miesiącach panorama mierząca piętnaście metrów wysokości i sto dwadzieścia długości była gotowa.

Obraz nazywano początkowo Bem i Petöfi, gdyż głównymi postaciami są gen. Bem i jego adiutant, poeta i rewolucjonista Sandor Petöfi, lub też Bitwa pod Sybinem. Jednak przyjęła się nazwa Panorama siedmiogrodzka. Po namalowaniu płótno pokazano we Lwowie, a pod koniec 1897 r. przewieziono do Budapesztu. Tam umieszczono je w pawilonie parku Varosliget. Publiczność węgierska niezwykle tłumnie odwiedzała pawilon i chwaliła obraz, jednak krytycy mieli odmienne zdanie. Nie wiadomo dlaczego, obraz niedługo potem powrócił do Polski i od 1907 r. był wystawiany w pawilonie przy ul. Karowej w Warszawie.

Później obraz podzielono na mniejsze sceny i sprzedano. Każdą część płótna Jan Styka sygnował własnym podpisem. Pierwsza z odnalezionych części Panoramy siedmiogrodzkiej pojawiła się w 1977 r. w jednym z krakowskich antykwariatów. Od tego czasu Muzeum Okręgowe rozpoczęło poszukiwania kolejnych części. W sumie udało się odnaleźć dwadzieścia cztery fragmenty, z których dziesięć znajduje się w posiadaniu tarnowskiego Muzeum.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0